PISANIE LISTÓW

Od czego zacząć? Jeżeli zwracamy się do krewnego lub przyjaciela, zaczynamy od jego imienia poprzedzonego słowami „Drogi; Mój Drogi; Kochany X” (pamiętając o użyciu wielkich liter). Następnie, zostawiając linijkę odstępu, redagujemy treść listu.

Pisząc do osób, których bliżej nie znamy, zacznijmy na przykład tak: „Droga Pani”, „Szanowny Panie”, „Wielce Szanowna Pani”, „Łaskawy Panie”, „Czcigodna Pani”, „Szanowna Pani Profesor” itp. Możemy też użyć zwrotu: „Drogi Przyjacielu”.

Zwracając się do osoby nieznajomej, zaczynamy od słów „Drogi(a) Pani(e),”. Nigdy nie wymieniamy tytułów szlacheckich adresata, nie napiszemy zatem „Drogi Hrabio”. *

* Powołajmy się tu na Zwyczaje towarzyskie w ważniejszych okolicznościach przyjęte wydane u schyłku XIX wieku przez Księgarnię Podhalańską, wedle której to książki formy „Czcigodny Panie Hrabio!” lub – i to dla szczególnego uczczenia adresata – „Panie Hrabio!”, lub „Mości Książę!” są w Polsce wysoce stosowne i z pewnością nie przeczą zasadom naszego rodzimego savoir-vivre’u. A zatem, jeśli w dzisiejszych czasach przyjdzie nam ochota uczcić adresata, wymieniając jego tytuł szlachecki, nie popełnimy błędu!

Treść listu. Pisząc list, pamiętajmy przede wszystkim o jego odbiorcy. We Francji nie zaleca się zaczynania listu od słowa „je” (czyli „ja”), Zwłaszcza gdy zwracamy się do osoby starszej zwracającej uwagę na formy, należy raczej zastosować formę w rodzaju: „Już od dawna noszę się z zamiarem napisania do Pani (Pana)” lub „Proszę wybaczyć tak długie milczenie”. (Podobne formuły mogą z pewnością posłużyć jako wstęp listu pisanego po polsku, zwłaszcza że brak czasu i możliwość kontaktu telefonicznego odstręczają nas od prowadzenia korespondencji.)

Zaczynając lub kończąc list, wypada zapytać o zdrowie i problemy adresata.

Odpowiadając na list, możemy nawiązać do stawianych nam pytań: „Pytałaś, jak przebiegają studia Piotra. Otóż już wkrótce złoży pracę dyplomową…”. Aby o niczym nie zapomnieć, warto zerknąć do listu, na który odpowiadamy.

Zakończenie listu. Bywa różne, zależnie od tego, czy adresatem jest kobieta, mężczyzna, osoba starsza, rówieśnik, dziecko, zwierzchnik, a także od tego, czy autorem jest kobieta, czy mężczyzna.

Formuła końcowa powinna jak najpełniej odzwierciedlać stosunki łączące adresata i autora listu.

Pisząc do przyjaciół i rodziny, wystarczy użyć słów, które podszepnie nam serce, na przykład: „Oddany…”, „Kochający…”, „Ucałowania…”, „Moc serdeczności dla Ciebie i Twojej Rodziny” itp. (Przypomnijmy, że taki list w języku francuskim kończyć mogą słowa: „Amicalement a vous”, „Affectueusement”, „Affectueuses pensees a vous et a votre entourage”, „Mon amical souvenir” czy bardziej bezpośrednie i serdeczne: „Je t’embrasse avec toute mon affection”; unikać należy: „bisous” i „bons baisers”).

Dalsza znajomość upoważnia nas do napisania np.: „Łączę serdeczne pozdrowienia dla Pana i Pańskiej Rodziny”, „Serdecznie pozdrawiam” itp. (W języku francuskim użyjemy sformułowań: „Cordialement”, „Fidelement a vous”, „Bien a vous”, „Croyez en mon amical souvenir”).

Kiedy szacunek splata się z sympatią, starajmy się ująć w słowach oba te uczucia. Piszemy: „Z głębokim poważaniem”, „Łączę wyrazy szacunku” lub nieco chłodniej: „Z szacunkiem”. (Zwroty francuskie: „Croyez a ma deferente affection”, „Acceptez mon affectueux respect”, „Acceptez mes sentiments devoues et respectueux”).

Pomijając niektóre zwroty używane we Francji dodajmy tylko, że kobieta pisząca do mężczyzny nie powinna zapewniać go o swym szacunku (chyba że jest on starcem) ani o przywiązaniu (z wyjątkiem najbliższych krewnych), i lepiej, jeśli ograniczy się do „serdecznych pozdrowień”, rezygnując z „uścisków” i „ucałowań” – słowem – nie powinna okazywać braku powściągliwości nawet w epoce zrównania praw płci…