ZAAWANSOWANE MODYFIKOWANIE STYLI – POLECENIA: CZCIONKA I AKAPIT

W części „Modyfikowanie i tworzenie nowych styli” omówiłem jak utworzyć nowy styl i dostosować jego podstawowe parametry dostępne w oknie głównym Modyfikowanie stylu. Omówiłem także jak można zmodyfikować podstawowe parametry już istniejącego stylu.

W tej części podzielę się z Wami wiadomościami na temat zaawansowanych ustawień styli. To właśnie w nich kryje się cała moc styli.

Aby przejść do zaawansowanych ustawień należy w oknie Modyfikowanie stylu kliknąć na przycisk FORMAT. Pojawi się menu takie jak na rysunku 2.

W otwartym menu zobaczymy znane już polecenia. Polecenia ta występują w menu głównym w Format. Działanie tych poleceń jest takie same. Działanie tych poleceń w menu Format ogranicza się tylko do zaznaczonego tekstu. Natomiast, ich działanie w stylach jest szersze, bo dotyczy wszystkich akapitów pisanych danym stylem. Przez to ich działanie ma znacznie większy wpływ na formatowany tekst.

Będąc w oknie dialogowym Modyfikowanie styli klikamy na przycisku FORMAT. Otworzy się menu z listą poleceń. Z listy tej klikamy na wybranym poleceniu i w tej części skupię się na poleceniach Czcionki i Akapit.

Modyfikowanie ustawień okna dialogowego Czcionka

Klikając na polecenie Czcionka otworzymy okno dialogowe Czcionka, które zawiera 3 zakładki: Czcionka, Odstępy między znakami i Efekty tekstowe. Poniżej omówię polecenia zawarte w tych zakładkach i ich wpływ na tekst.

Okno dialogowe Czcionka – zakładka Czcionka

Po kliknięciu na poleceniu Czcionka w menu Format pojawi się okno dialogowe Czcionka takie, jak na rysunku. Okno to zawsze się otworzy na zakładce Czcionka. Możemy tu wybrać krój, styl i rozmiar czcionki, ale to mogliśmy ustawić także bezpośrednio w oknie dialogowym Modyfikowanie styli.

Przejdźmy jednak do tych opcji, które możemy ustawić tylko w tym oknie, w tej zakładce. Na zakładce Czcionka w stylach ustawiam tylko jedną z dwóch opcji: Kapitaliki lub Wszystkie wersaliki. Obie opcje wykorzystuję tylko w stylach nagłówkowych. Wersaliki włączam zawsze w stylu Nagłówek 1, którym piszę tytuły rozdziałów. Odpowiem najpierw na dwa pytania: Co to jest wersalik? i Dlaczego korzystam z wersalików zamiast pisać z włączonym Caps Lock-iem? Wersaliki to nic innego jak wielkie litery. A dlaczego? Otóż łatwiej i szybciej jest wyłączyć tę opcję w stylu, niż przeglądać całą pracę i ręcznie zmieniać. Ponadto, często uczelnie wymagają, aby cały spis treści był pisany normalną czcionką. Niestety, generując automatycznie spis treści Word kopiuje całe akapity pisane stylami nagłówkowymi bez względu na sposób pisania wielkich liter. Jeżeli, któryś z akapitów nagłówkowych był pisany z włączonym Caps Lock-iem, to i odpowiedni wpiw w spisie treści będzie tak samo pisany. Co sprawia, że my będziemy musieli to zmienić ręcznie. Oczywiście, pisząc tytuł rodziału z użyciem stylu nagłówkowego z włączoną opcją Wszystkie wersaliki, nie zwalnia nas z używania wielkich liter. Nadal zaczynamy pisać akapit wielką literą itp.

Wspomniałem wyżej, że polecenia występujące w menu pod przyciskiem Format są takie same jak w menu Format menu głónego. Jeżeli polecenia są takie same, to i okna dialogowe otwierane przez te polecenia są takie same. Pozostałe opcje dostępne w zakładce Czcionka znacznie częściej wykorzystujemy w ręcznym formatowaniu tekstu. Łatwiej jest zaznaczyć tekst i tylko dla zaznaczonego tekstu nadać ręcznie atrybut np. Górny indeks niż tworzyć do tego oddzielny styl znaku. I przy ręcznym formatowaniu, i za pomocą stylu znaku należy zaznaczyć najpierw tekst a później zastosować to formatowanie. Przy formatowaniu za pomocą stylu znaku musimy napisać dłuższy tekst tak sformatowany, a następnie zaznaczyć go i wyczyścić formatowanie dla zaznaczonego tekstu. Szybciej zrobimy to ręcznie.

A więc jakie opcje będziemy mogli zmienić przy ręcznym formatowaniu tekstu? Są to: górny i dolny indeks, przekreślenie i podkreślenie podwójne, cień, kontur, uwypuklenie, wgłębienie.

W oknie dialogowym Czcionka wywołanym z okna Modyfikowanie styli przycisk Domyślne… jest niedostępny, gdyż przycisk ten zmienia w stylu Normalny atrybuty czcionki, a przecież właśnie modyfikujemy styl.

Przechodzimy do drugiej zakładki – Odstępy między znakami.

Okno dialogowe Czcionka – zakładka Odstępy między znakami

Jesteśmy w zakładce Odstępy między znakami. W stylu Normalny zawsze włączam tu Kerning dla czcionek. Opcja ta odpowiada za regulowanie odległości pomiędzy konkretnymi parami znaków w danym kroju pisma i jego odmianie. Przez co tekst staje się bardziej czytelny. Wielkość czcionki ustawiam na 8. Dlaczego wielkość 8 a nie większa lub mniejsza? Otóż styl Normalny jest podstawą wielu innych styli. W Wordzie obowiązuje dziedziczenie atrybutów styli. Czyli, jeżeli ustawię w stylu Normalny kerning na 8, to np. w stylu Tekst przypisu na dole strony, który jest oparty o styl Normalny, także będzie obowiązywał kerning, pomimo że zmieniłem w nim rozmiar czcionki na 9 i interlinię na pojedynczą.

Pozostałych opcji nie zmieniam w stylu. Czasami tylko ustawiam odstępy na zagęszczenie co 0,2 pt. Natomiast częściej z tych opcji korzystam przy ręcznym formatowaniu wybranego fragmentu tekstu. Warto z tego skorzystać w przypadku, gdy chcemy rozstrzelić tekst. Często efekt rozstrzelonego tekstu uzyskuje się poprzez oddzielenie poszczególnych liter spacjami. Niestety ma to swoje wady. Wtedy każda litera jest traktowana jako osobny wyraz i nie widać podziału wyrazów między wiersze. Natomiast, jeżeli ustawimy odstęp na Rozstrzelone co 3 pt, otrzymamy tekst rozstrzelony, który ładnie dzieli się na sylaby.

Przechodzimy do zakładki Efekty tekstowe.

Okno dialogowe Czcionka – zakładka Efekty tekstowe

Przechodzimy do zakładki Efekty tekstowe. Dostępne tu efekty nie są drukowalne, a tym samym nieużyteczne w naszej pracy.

Jeżeli ustawiliśmy już wszystkie opcje, możemy zatwierdzić i powrócić do okna dialogowego Modyfikowanie stylu, gdzie ponownie klikamy na przycisku Format i wybieramy polecenie Akapit.

---

Modyfikowanie ustawień okna dialogowego Akapit

Kliknęliśmy w menu na polecenie Akapit i otworzyło się nam okno dialogowe Akapit, w którym są 2 zakładki: Wcięcia i odstępy i Podziały wiersza i strony. Tu mamy największy wpływ na sposób zachowania się akapitów w naszej pracy. Przechodzę do szczegółowego omówienia.

Okno dialogowe Akapit – zakładka Wcięcia i odstępy

Otworzyło się okno dialogowe Akapit, a w nim zakładka Wcięcia i odstępy, w którym możemy ustalić:

• Wyrównanie – umożliwia wybór sposobu wyrównania tekstu między marginesami,
• Poziom konspektu – umożliwia wybór poziomu konspektu, który zastosujemy do wybranych akapitów,
• Wcięcie od lewej i/lub prawej – odsuwamy tekst od marginesu o wartość wpisaną w pole obok,
• Specjalne – mamy tu 3 możliwości: brak – brak dodatkowego wcięcia, pierwszy wiersz – wcięcie pierwszego wiersza, np. tzw. wcięcie akapitu; wysunięcie – wcięcie obejmuje wszystkie wiersze akapitu oprócz pierwszego. Wielkość wcięcia regulujemy w polu Co. Wysunięcie jest wykorzystywane w listach numerowanych i punktowanych,
• Odstępy przed i/lub po – w pola obok wpisujemy wartość (w pt) jaką chcemy dodać nad akapitem lub po nim. Po co nam to? Modyfikujemy styl, a więc, jeżeli dodamy nad akapitem określony odstęp, to wszystkie akapity pisane tym stylem będą miały taki odstęp, a przez to praca nasza będzie lepiej wyglądać. Ponadto Word ma jeszcze jedną cechę, odstępy nad akapitem na początku strony są pomijane z wyjątkiem pierwszej strony dokumentu i pierwszej strony sekcji,
• Interlinia – z reguły stosuję interlinię 1,5 wiersza lub pojedyńczy wiersz. Co to oznacza? Wiersz jest tak wysoki jak krotność największej litery w tekście, czyli wielkość interlinii jest proporcjonalna do wielkości czcionki. Czasami jednak zachodzi potrzeba zmniejszenia lub powiększenia odstępu między wierszami akapitu. Co wtedy robię? Stosuję Wielokrotne i w polu Co wpisuję np. 1,3 – gdy chcę zagęścić tekst, lub 1,6 – gdy chcę zwiększyć odstępy. Pozostałych opcji nie stosuję.

Na dole z lewej jest przycisk Tabulatory…. Prowadzi on do okna dialogowego Tabulatory, które omówię w dalszej części. Teraz przechodzimy do zakładki Podziały wiersza i strony.

Okno dialogowe Akapit – zakładka Podziały wiersza i strony

Jesteśmy na zakładce Podziały wiersza i strony.

W sekcji Podział na strony mamy 4 opcje:

• Kontrola bękartów i wdów – uniemożliwia drukowanie ostatniego wiersza akapitu u góry strony (wdowa) lub pierwszego wiersza akapitu u dołu strony (bękart). Nigdy tej opcji nie wyłączamy!
• Zachowaj wiersze razem – uniemożliwia podział akapitu między strony,
• Razem z następnym – uniemożliwia podział strony między wybranym akapitem a następnym akapitem,
• Podział strony przed – akapit jest zawsze pisany od nowej strony.

Poniżej mamy 2 opcje:

• Pomiń numery wierszy – zapobiega wyświetlaniu numerów wierszy obok wybranych akapitów. Ta opcja nie ma wpływu na dokumenty lub sekcje bez numerów wierszy. Nie dotyczy to list numerowanych,
• Nie dziel wyrazów – wyklucza akapit z automatycznego dzielenia wyrazów.

Jeżeli ustawiliśmy już wszystkie opcje, możemy zatwierdzić i powrócić do okna dialogowego Modyfikowanie stylu.